Słownik pojęć

Czy wiesz, że aż 96% mikro firm zapewnia 75% wszystkich wpływów z podatków i wytwarza 51% zysku gospodarki kraju?

A tylko niewielkiej liczbie udaje się utrzymać na rynku dłużej niż rok bez dostatecznej wiedzy i znajomości przepisów.

A czy wiesz, że...

Ty też możesz coś zrobić, abyśmy mogli dalej działać i skutecznie Cię wspierać?

KRS 0000318482

Przejdź do Twój e-PIT
  D

Dominująca pozycja

Częścią równowagi rynkowej jest również stan panujący na rynku widziany przez pryzmat konkurencji. Konkurencja jest zjawiskiem pożądanym, zgodnie z ustawą z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (dalej jako: „Ustawa”), prawodawca dąży do zapewnienia warunków jej rozwoju oraz gwarantuje instrumenty ochrony dla przedsiębiorców i konsumentów. Wskazana powyżej ustawa określa zasady i tryb przeciwdziałania wszelkim praktykom, które ograniczają konkurencję, naruszają zbiorowe interesy konsumentów w tym przez stosowanie wzorców umów zawierających klauzule abuzywne. 

Ustawodawca postanowił wprowadzić definicję legalną pozycji dominującej. Zgodnie z art. 4 ust. 10 Ustawy „rozumie się przez to pozycję przedsiębiorcy, która umożliwia mu zapobieganie skutecznej konkurencji na rynku właściwym przez stworzenie mu możliwości działania w znacznym zakresie niezależnie od konkurentów, kontrahentów oraz konsumentów; domniemywa się, że przedsiębiorca ma pozycję dominującą, jeżeli jego udział w rynku właściwym przekracza 40%”.

Wskazana powyżej definicja dotyczy pozycji rynkowej przedsiębiorcy prowadzącego działalność gospodarczą. Jest ona wyrazem jego „siły ekonomicznej” i prowadzi (także pośrednio) do ograniczania konkurencji dzięki swoim działaniom. Wspomniana siła rynkowa mierzona jest m.in. w oparciu o wpływ na cenę towaru lub usługi, podaż oraz poziom inwestycji. Pozycja dominująca wyraża się wówczas w możliwości kształtowania korzystnych dla siebie cen. Ustawowy próg udziału w rynku w kontekście posiadania pozycji dominującej wynosi 40%. Ustalenie przekroczenia tej granicy ma znaczenie z uwagi na stosowanie ustawowego zakazu nadużywania pozycji dominującej ipso iure. Może również wpłynąć na treść decyzji wydawanych przez Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumenta w zakresie kontroli koncentracji.

W tym miejsce warto jeszcze odnieść się do art. 102 Traktatu o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej: „niezgodne z rynkiem wewnętrznym i zakazane jest nadużywanie przez jedno lub większą liczbę przedsiębiorstw pozycji dominującej na rynku wewnętrznym lub na znacznej jego części, w zakresie, w jakim może wpływać na handel między Państwami Członkowskimi”. Dochodzi do niego m.in. wtedy gdy podmioty, o których mowa powyżej:

  • wpływają (pośrednio i bezpośrednio) na cenę w ten sposób, że dochodzi do pokrzywdzenia konsumenta,
  • narzucają inne niż cena niesłuszne warunki transakcji,
  • ograniczają produkcji, rozwój techniczny oraz rynki ze szkodą dla konsumentów,
  • stosują wobec partnerów handlowych nierówne warunki,
  • stosują klauzulę niedozwolone np. uzależnianie zawarcia kontraktów od innych zobowiązań dodatkowych, niemających związku z przedmiotem tych kontraktów.

Zgodnie z art. 9 Ustawy nadużywanie dominującej pozycji przez jednego lub kilku przedsiębiorców na rynku właściwym jest zakazane. Polega ono m.in. na:

  • narzucaniu nieuczciwych cen (rażąco niskich lub wygórowanych),
  • nieuzasadnionym narzucaniu odległych terminów i warunków sprzedaży bądź zapłaty,
  • stosowanie zróżnicowanych postanowień umownych wobec podmiotów umownych, gdy naruszają one zasady uczciwej konkurencji,
  • podejmowaniu działań polegających na dzieleniu lub segmentacji rynku
  • podejmowaniu działań uniemożliwiających powstanie lub rozwój konkurencji.

Organem właściwym do podejmowania decyzji w przedmiocie nadużywania dominującej pozycji rynkowej i przeciwdziałaniu temu zjawisku, jest Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów.

Podstawa prawna:

  1. Ustawa z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 275),
  2. Traktat o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej (Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej C 236/47).

Zobacz także: