Słownik pojęć

Czy wiesz, że aż 96% mikro firm zapewnia 75% wszystkich wpływów z podatków i wytwarza 51% zysku gospodarki kraju?

A tylko niewielkiej liczbie udaje się utrzymać na rynku dłużej niż rok bez dostatecznej wiedzy i znajomości przepisów.

A czy wiesz, że...

Ty też możesz coś zrobić, abyśmy mogli dalej działać i skutecznie Cię wspierać?

KRS 0000318482

Przejdź do Twój e-PIT
  I

Inkasent

Zgodnie z Ustawą z dnia 29 sierpnia 1997 roku – Ordynacja podatkowa, inkasentem jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, obowiązana do pobrania od podatnika podatku (zaliczki) i wpłacenia go we właściwym terminie organowi podatkowemu.

Różnica między inkasentem a płatnikiem polega na tym, że na inkasenta nie nałożono obowiązku obliczenia wysokości podatku (zaliczki na podatek, raty podatku), natomiast płatnik taki obowiązek posiada na podstawie przepisów prawa podatkowego. Inkasent ma więc obowiązek pobierania podatków, których wysokość wynika wprost z przepisów prawa (np. od wynagrodzeń czy PIT, opłata targowa), bądź też w przypadku, gdy obliczenia podatku dokonuje organ podatkowy.

Stworzenie instytucji inkasenta podyktowane jest względami ekonomicznymi, gdyż pozwala obniżyć koszty poboru danej daniny publicznoprawnej. Zazwyczaj obowiązki inkasenta powierzane są osobom, które z tytułu wypełniania innych czynności mają łatwy kontakt z podatnikami (np. spółdzielnie mieszkaniowe, pracodawcy). Oprócz tego pobór podatków dokonywany przez inkasenta jest korzystny dla podatnika. Po pierwsze, ogranicza konieczność bezpośredniego kontaktu podatnika z organami podatkowymi, a ponadto podatnik ma możliwość uiszczenia podatku (opłaty) w miejscu swego zamieszkania lub prowadzenia swej działalności zawodowej.

Obowiązek inkasenta do pobrania podatku i wpłacenia go we właściwym terminie do organu podatkowego wynika z przepisów dotyczących poszczególnych rodzajów podatków, które przewidują taką możliwość pobierania danego podatku w drodze inkasa i procedury ustanawiania podmiotów inkasentami.

Przykładowo, na podstawie ustawowego upoważnienia i wydawanych na tej podstawie aktów prawa miejscowego, rada gminy może zarządzić (podjąć uchwałę) o poborze podatku rolnego czy leśnego (jak i opłat i podatków lokalnych) przez inkasenta, którego w takim wypadku również wyznaczy. Wtedy to rada gminy musi także ustanowić wynagrodzenie dla powołanego inkasenta. Jeżeli rada gminy nie byłaby upoważniona przez akt prawny o randze ustawy do powoływania inkasentów dla poboru daniny publicznoprawnej, nie mogłaby podjąć takiej decyzji.

Uchwała rady gminy musi wskazywać konkretne cechy ustanowionych inkasentów tak, aby nie powstały wątpliwości, kto ma obowiązek pobierania daniny. Często stosuje się sposób oznaczania inkasentów poprzez wskazanie ich funkcji, o ile na tej podstawie można wskazać jedną, konkretną osobę fizyczną/prawną (np. określenie, że inkasentami danego podatku są sołtysi na terenie danego sołectwa).

Zgodnie z art. 47 § 4a Ordynacji podatkowej terminem płatności dla inkasentów jest dzień następujący po ostatnim dniu, w którym, zgodnie z przepisami prawa podatkowego, wpłata podatku powinna nastąpić, chyba że organ stanowiący właściwej jednostki samorządu terytorialnego wyznaczył termin późniejszy. Termin płatności podatków dla inkasentów został ustalony w tym przepisie tak, aby mieli oni możliwość wpłacenia pobranych w ramach inkasa kwot podatku, a więc jeśli termin na wpłacenie podatku do inkasenta przez podatnika mija np. dnia 16 listopada 2019 roku, to termin zapłaty tego podatku do organu przez inkasenta upływa z końcem dnia 27 listopada 2019 roku.

Wpłata należności z tytułu pobranego podatku lub opłaty może nastąpić zarówno w formie gotówkowej, jak i bezgotówkowej.

Inkasent ponosi odpowiedzialność karną skarbową za niewpłacenie w terminie organowi podatkowemu pobranego podatku oraz za niewyznaczenie w wymaganym terminie osoby, do której obowiązków należy pobranie i wpłacenie podatku, a także za niezgłoszenie organowi podatkowemu danych tych osób (imion, nazwisk i adresów). Ponadto musi on ewidencjonować pobrane kwoty, przechowywać dokumenty związane z poborem podatków do czasu upływu terminu przedawnienia zobowiązania inkasenta. Inkasent podlega także kontroli podatkowej, jak i czynnościom sprawdzającym.

Przykłady podstaw prawnych (przepisów ustaw), na podstawie których pobór podatku może nastąpić w drodze inkasa:

  • art. 6 ust. 12 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, rada gminy może zarządzać pobór podatku od nieruchomości od osób fizycznych w drodze inkasa oraz wyznaczać inkasentów i określać wysokość wynagrodzenia za inkaso;
  • art. 19 pkt 2 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, rada gminy może zarządzać pobór opłaty targowej, miejscowej, uzdrowiskowej, reklamowej oraz opłaty od posiadania psów w drodze inkasa oraz określić inkasentów i wysokość wynagrodzenia za inkaso;
  • art. 6 ust. 8 ustawy o podatku leśnym, rada gminy w drodze uchwały może zarządzić pobór podatku leśnego od osób fizycznych w drodze inkasa oraz wyznaczyć inkasentów i określić wysokość wynagrodzenia za inkaso;
  • art. 6b ustawy o podatku rolnym, rada gminy może zarządzić pobór podatku rolnego od osób fizycznych w drodze inkasa oraz określać inkasentów i wysokość wynagrodzenia za inkaso.

Podstawa prawna:

  1. Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2021 roku poz. 158)

Zobacz także: