Słownik pojęć

Czy wiesz, że aż 96% mikro firm zapewnia 75% wszystkich wpływów z podatków i wytwarza 51% zysku gospodarki kraju?

A tylko niewielkiej liczbie udaje się utrzymać na rynku dłużej niż rok bez dostatecznej wiedzy i znajomości przepisów.

A czy wiesz, że...

Ty też możesz coś zrobić, abyśmy mogli dalej działać i skutecznie Cię wspierać?

KRS 0000318482

Przejdź do Twój e-PIT
  L

Legitymacja czynna

O legitymacji do podjęcia działań, czynności, czyli prawie do udziału w postępowaniu lub jego inicjowaniu stanowią przeważnie kodeksy postępowań takie jak: kodeks postępowania administracyjnego, kodeks postępowania karnego, kodeks postępowania cywilnego. Podstawy są zawarte w regulacjach prawa materialnego, czyli – kodeksie cywilnym, karnym, karno-skarbowym, ordynacji podatkowej, jak i innych ustawach stanowiących o prawach i obowiązkach podmiotów.

Na gruncie prawa cywilnego istnieją dwa „rodzaje” legitymacji – czynna i bierna, które to razem, w ogólności, stanowią tzw. legitymację procesową.

Legitymacja procesowa w ogólności to uprawnienie dochodzenie swoich praw lub do poszukiwania ochrony prawnej w konkretnej sprawie. Natomiast legitymacja procesowa czynna oznacza, krótko mówiąc, uprawnienie do występowania w procesie w charakterze powoda, oskarżyciela posiłkowego lub prywatnego -  jest to prawo do wszczęcia i udziału w postępowania. Legitymacja procesowa to zatem uprawnienie konkretnego podmiotu (legitymacja czynna) do występowania z konkretnym roszczeniem przeciwko innemu oznaczonemu podmiotowi (legitymacja bierna) lub z żądaniem oznaczonego rozstrzygnięcia lub czynności wypływająca z prawa materialnego.

O istnieniu legitymacji czynnej uprawniającej do uczestnictwa w postępowaniu w charakterze strony decydują okoliczności konkretnej sprawy. Nie można zatem jednoznacznie, z każdej sprawie stwierdzić, czy podmiot posiada uprawnienie do wszczęcia, prowadzenia, złożenia danego wniosku - bycia „inicjatorem” danego procesu. Często to przepisy regulujące daną dziedzinę prawa wskazują podmioty, którym legitymacja czynna w konkretnym postępowaniu przysługuje. Przykładem może być legitymacja procesowa czynna pracownika, który może (ma uprawnienie) wystąpić do sądu pracy przeciwko pracodawcy o zapłatę zaległego wynagrodzenia za pracę, o odszkodowanie, o sprostowanie świadectwa pracy, czy też o ustalenie istnienia stosunku pracy – tytułem prawnym, który decyduje o posiadaniu przez pracownika legitymacji do zainicjowania procesu będą przepisu Kodeksu pracy oraz Kodeksu cywilnego i Kodeksu postępowania cywilnego. Innym przykładem może być legitymacja czynna małżonków do złożenia pozwu do sądu o orzeczenie rozwodu, która przysługuje małżonkom na podstawie przepisów Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, a zastosowanie będzie miał kodeks postępowania cywilnego.

W sytuacji, gdy dany podmiot chce zainicjować proces, a nie jest do tego uprawniony, (legitymowany czynnie) na podstawie przepisów prawa, to w takiej sytuacji złożone pismo do sądu/organu może pozostać odrzucone/oddalone, w związku z tym, że co do zasady, w postępowaniu cywilnym, istnienie legitymacji czynnej po stronie wnoszącej pismo jest warunkiem formalnym dla przyjęcia przez sąd/organ sprawy do rozpoznania.

Podstawa prawna:

  • Ustawa Kodeks postępowania cywilnego z dnia 17 listopada 1964 r.

Zobacz także: