Czy wiesz, że aż 96% mikro firm zapewnia 75% wszystkich wpływów z podatków i wytwarza 51% zysku gospodarki kraju?

A tylko niewielkiej liczbie udaje się utrzymać na rynku dłużej niż rok bez dostatecznej wiedzy i znajomości przepisów.

A czy wiesz, że...

Ty też możesz coś zrobić, abyśmy mogli dalej działać i skutecznie Cię wspierać?

KRS 0000318482

	N
Nakłady konieczne	Od czasów prawa rzymskiego, pojęcie nakładów nie uległo dużej zmianie. Rozwiązania wypracowane przez starożytnych prawników rzymskich zostały wprowadzone do wielu współczesnych ustawodawstw. Recepcja prawa rzymskiego została dokonana także na gruncie polskiego prawa cywilnego. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 roku Kodeks cywilny (dalej jako: „Kodeks cywilny” lub „k.c.”): wyróżnia dwa rodzaje nakładów rozumianych jako ponoszenie wydatków celem utrzymania rzeczy: konieczne i użyteczne. Na gruncie piśmiennictwa, orzecznictwa i w praktyce stosowania prawa wyróżniono także nakłady zbytkowe. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 30 stycznia 2014 roku II CSK 42/13 wskazał jak należy rozumieć pojęcie nakładów: Nakłady konieczne – „przez nakłady koniecznie rozumie się nakłady, których celem jest utrzymanie rzeczy w stanie zdatnym do normalnego korzystania z niej zgodnie z przeznaczeniem”. Nakłady użyteczne – „nakłady dokonane w celu ulepszenia rzeczy”. Nakłady zbytkowe – „służą natomiast nadaniu rzeczy cech odpowiadających upodobaniom posiadacza, zaspokojeniu jego potrzeb estetycznych”. W art. 226 Kodeksu cywilnego uregulowano sytuację, w której posiadacz samoistny czyni nakłady konieczne rzeczy. Jeżeli działa w dobrej wierze to: „może żądać zwrotu nakładów koniecznych o tyle, o ile nie mają pokrycia w korzyściach, które uzyskał z rzeczy. Zwrotu innych nakładów może żądać o tyle, o ile zwiększają wartość rzeczy w chwili jej wydania właścicielowi. Jednakże gdy nakłady zostały dokonane po chwili, w której samoistny posiadacz w dobrej wierze dowiedział się o wytoczeniu przeciwko niemu powództwa o wydanie rzeczy, może on żądać zwrotu jedynie nakładów koniecznych”. Z kolei posiadacz samoistny działający w złej wierze: „może żądać jedynie zwrotu nakładów koniecznych, i to tylko o tyle, o ile właściciel wzbogaciłby się bezpodstawnie jego kosztem”. Kwestia nakładów koniecznych pojawia się także w związku z bezpodstawnym wzbogaceniem. Zgodnie z art. 408 §1 k.c.: „zobowiązany do wydania korzyści może żądać zwrotu nakładów koniecznych o tyle, o ile nie znalazły pokrycia w użytku, który z nich osiągnął. Zwrotu innych nakładów może żądać o tyle, o ile zwiększają wartość korzyści w chwili jej wydania; może jednak zabrać te nakłady, przywracając stan poprzedni”. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 30 stycznia 2014 roku III CSK 42/13 odnosząc się do art. 77 ust. 6 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 o gospodarce nieruchomościami przedstawił rozumienie nakładów koniecznych: „Przez użyte w art. 77 ust. 6 u.n.g. pojęcie nakładów koniecznych należy zatem rozumieć poniesione przez użytkownika wieczystego nakłady na grunt potrzebne do normalnego korzystania z niego zgodnie z przeznaczeniem. Ze względu na to, że przytoczony przepis ogranicza możliwość zaliczenia nakładów na poczet różnicy między opłatą dotychczasową a opłatą zaktualizowana do nakładów koniecznych i jednocześnie wymaga, aby wpływały one na cechy techniczno-użytkowe gruntu i spowodowały wzrost wartości nieruchomości gruntowej, mogą się pojawić trudności z oceną, które z dokonanych na grunt nakładów są nakładami koniecznymi, a które np. użytecznymi. Wydaje się, że wskazanie w art. 76 ust. 6 u.g.n. jedynie na nakłady konieczne jest, co podniesiono również w literaturze, niezbyt fortunne, albowiem nakłady konieczne obejmują w zasadzie tylko nakłady służące utrzymaniu rzeczy w stanie zdatnym do normalnego korzystania z niej zgodnie z przeznaczeniem. Mając jednak na względzie treść przepisu i zasadę racjonalnego działania ustawodawcy, należy przyjąć, iż zaliczeniu podlegają jedynie dokonane przez użytkowania nakłady na grunt potrzebne do normalnego korzystania z niego, zgodnie z przeznaczeniem nieruchomości gruntowej. Warto też dodać, że należy - co trafnie podkreślono w piśmiennictwie - odróżniać przeznaczenie gruntu od określonego w umowie celu oddania gruntu w użytkowanie wieczyste. Przeznaczenie gruntu wynika przede wszystkim z miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego lub decyzji o warunkach zabudowy. Określony w umowie cel oddania gruntu w użytkowanie wieczyste nie musi natomiast być tożsamy z przeznaczeniem gruntu, albowiem może zostać w umowie określony wężej niż przeznaczenie gruntu”. Podstawa prawna: Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 roku Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. 2020 r. poz. 1740 ze zm.). Źródła: Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 30 stycznia 2014 roku II CSK 42/13. Zobacz także: Nakłady Majątek

Nakłady konieczne

Od czasów prawa rzymskiego, pojęcie nakładów nie uległo dużej zmianie. Rozwiązania wypracowane przez starożytnych prawników rzymskich zostały wprowadzone do wielu współczesnych ustawodawstw. Recepcja prawa rzymskiego została dokonana także na gruncie polskiego prawa cywilnego. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 roku Kodeks cywilny (dalej jako: „Kodeks cywilny” lub „k.c.”): wyróżnia dwa rodzaje nakładów rozumianych jako ponoszenie wydatków celem utrzymania rzeczy: konieczne i użyteczne. Na gruncie piśmiennictwa, orzecznictwa i w praktyce stosowania prawa wyróżniono także nakłady zbytkowe.

Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 30 stycznia 2014 roku II CSK 42/13 wskazał jak należy rozumieć pojęcie nakładów:

Nakłady konieczne – „przez nakłady koniecznie rozumie się nakłady, których celem jest utrzymanie rzeczy w stanie zdatnym do normalnego korzystania z niej zgodnie z przeznaczeniem”.
Nakłady użyteczne – „nakłady dokonane w celu ulepszenia rzeczy”.
Nakłady zbytkowe – „służą natomiast nadaniu rzeczy cech odpowiadających upodobaniom posiadacza, zaspokojeniu jego potrzeb estetycznych”.

W art. 226 Kodeksu cywilnego uregulowano sytuację, w której posiadacz samoistny czyni nakłady konieczne rzeczy. Jeżeli działa w dobrej wierze to: „może żądać zwrotu nakładów koniecznych o tyle, o ile nie mają pokrycia w korzyściach, które uzyskał z rzeczy. Zwrotu innych nakładów może żądać o tyle, o ile zwiększają wartość rzeczy w chwili jej wydania właścicielowi. Jednakże gdy nakłady zostały dokonane po chwili, w której samoistny posiadacz w dobrej wierze dowiedział się o wytoczeniu przeciwko niemu powództwa o wydanie rzeczy, może on żądać zwrotu jedynie nakładów koniecznych”. Z kolei posiadacz samoistny działający w złej wierze: „może żądać jedynie zwrotu nakładów koniecznych, i to tylko o tyle, o ile właściciel wzbogaciłby się bezpodstawnie jego kosztem”.

Kwestia nakładów koniecznych pojawia się także w związku z bezpodstawnym wzbogaceniem. Zgodnie z art. 408 §1 k.c.: „zobowiązany do wydania korzyści może żądać zwrotu nakładów koniecznych o tyle, o ile nie znalazły pokrycia w użytku, który z nich osiągnął. Zwrotu innych nakładów może żądać o tyle, o ile zwiększają wartość korzyści w chwili jej wydania; może jednak zabrać te nakłady, przywracając stan poprzedni”.

Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 30 stycznia 2014 roku III CSK 42/13 odnosząc się do art. 77 ust. 6 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 o gospodarce nieruchomościami przedstawił rozumienie nakładów koniecznych:

„Przez użyte w art. 77 ust. 6 u.n.g. pojęcie nakładów koniecznych należy zatem rozumieć poniesione przez użytkownika wieczystego nakłady na grunt potrzebne do normalnego korzystania z niego zgodnie z przeznaczeniem.

Ze względu na to, że przytoczony przepis ogranicza możliwość zaliczenia nakładów na poczet różnicy między opłatą dotychczasową a opłatą zaktualizowana do nakładów koniecznych i jednocześnie wymaga, aby wpływały one na cechy techniczno-użytkowe gruntu i spowodowały wzrost wartości nieruchomości gruntowej, mogą się pojawić trudności z oceną, które z dokonanych na grunt nakładów są nakładami koniecznymi, a które np. użytecznymi. Wydaje się, że wskazanie w art. 76 ust. 6 u.g.n. jedynie na nakłady konieczne jest, co podniesiono również w literaturze, niezbyt fortunne, albowiem nakłady konieczne obejmują w zasadzie tylko nakłady służące utrzymaniu rzeczy w stanie zdatnym do normalnego korzystania z niej zgodnie z przeznaczeniem. Mając jednak na względzie treść przepisu i zasadę racjonalnego działania ustawodawcy, należy przyjąć, iż zaliczeniu podlegają jedynie dokonane przez użytkowania nakłady na grunt potrzebne do normalnego korzystania z niego, zgodnie z przeznaczeniem nieruchomości gruntowej. Warto też dodać, że należy - co trafnie podkreślono w piśmiennictwie - odróżniać przeznaczenie gruntu od określonego w umowie celu oddania gruntu w użytkowanie wieczyste. Przeznaczenie gruntu wynika przede wszystkim z miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego lub decyzji o warunkach zabudowy. Określony w umowie cel oddania gruntu w użytkowanie wieczyste nie musi natomiast być tożsamy z przeznaczeniem gruntu, albowiem może zostać w umowie określony wężej niż przeznaczenie gruntu”.

Podstawa prawna: