Słownik pojęć

Czy wiesz, że aż 96% mikro firm zapewnia 75% wszystkich wpływów z podatków i wytwarza 51% zysku gospodarki kraju?

A tylko niewielkiej liczbie udaje się utrzymać na rynku dłużej niż rok bez dostatecznej wiedzy i znajomości przepisów.

A czy wiesz, że...

Ty też możesz coś zrobić, abyśmy mogli dalej działać i skutecznie Cię wspierać?

KRS 0000318482

Przejdź do Twój e-PIT
  N

Należność przeterminowana

O przeterminowanym charakterze należności można mówić sytuacji, w której dłużnik opóźnia się w spłacie swojego zobowiązania w ustalonym przez strony terminie. Oznacza to, że od momentu wymagalności zobowiązania, czyli przeważnie upływu terminu zapłaty, rozpoczyna się określony przepisami upływ czasu na dochodzenie tej należności, zwany ustawowo terminem przedawnienia.

Czasem termin zapłaty jest wskazany w fakturze lub w ogólnych warunkach umów, do których odwołuje się sprzedawca w zależności od tego, jaki charakter ma sprzedaż i jaka jest jej forma.

Terminy przedawnienia roszczeń określa art. 118 Kodeksu cywilnego, zgodnie z którym podstawowy termin przedawnienia roszczeń wynosi sześć lat, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej - trzy lata. Terminy przedawnienia w poszczególnych przypadkach mogą być modyfikowane przez przepisy szczególne. Po upływie tych terminów, dłużnik może skutecznie uwolnić się od długu podnosząc zarzut przedawnienia. Zobowiązanie jednak nadal istnieje – wtedy bowiem przekształca się ono w tzw. zobowiązanie naturalne. Jego spełnienie zależy już tylko od woli dłużnika, natomiast wierzyciel nie może skutecznie się tego domagać na drodze sądowej. W wyniku reformy instytucji przedawnienia ustanowiono, iż sądy powszechne mają obowiązek uwzględnić jego upływ z urzędu, jeżeli dłużnikiem jest konsument w sporze z przedsiębiorcą, co skutkuje odrzuceniem pozwu i niepodjęciem postępowania – wcześniej to w interesie dłużnika było zadbanie o powiadomienie sądu o upływie tego terminu, co skutkowało zwolnieniem z zobowiązania. W relacjach między przedsiębiorcami zarzut przedawnienia nadal musi zostać podniesiony przez stronę, której przysługuje, aby wywołał skutki procesowe.

Jeśli chodzi o pojęcie „roszczenia związane z prowadzeniem działalności gospodarczej”, to należy odnieść się do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 3 października 2008 roku, I CSK 155/08 i zwrócić uwagę, że są to roszczenia ściśle związane z umowami zawieranymi przez przedsiębiorcę, a więc zarówno umowy zawierane w ramach podstawowej działalności przedsiębiorcy, jak i pośrednio jej służące, bowiem dla kwalifikacji roszczenia jako związanego z prowadzeniem działalności gospodarczej nie jest istotny prawny charakter zdarzenia, będącego jego źródłem; może ono wynikać z czynności prawnej, czynu niedozwolonego lub innego zdarzenia, jeżeli zdarzenia takie mają związek z działalnością gospodarczą. Czynnościami związanymi z prowadzeniem działalności gospodarczej są czynności podejmowane w celu realizacji zadań mieszczących się w przedmiocie działalności gospodarczej dokonującego ich podmiotu; pomiędzy czynnością taką a działalnością gospodarczą istnieć powinien związek (P. Sobolewski, Komentarz do art. 118 k.c. [w:] K. Osajda (red.) Komentarz do k.c., Legalis).

Konsekwencją opóźnienia się dłużnika ze spełnieniem świadczenia pieniężnego jest też naliczanie odsetek za to opóźnienie. Naliczanie odsetek należy rozpocząć od dnia następującego po terminie płatności. W myśl art. 481 § 1 Kodeksu cywilnego, jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik nie ponosi odpowiedzialności.

Natomiast od zaległych odsetek można żądać odsetek za opóźnienie dopiero od chwili wytoczenia o nie powództwa, chyba że po powstaniu zaległości strony zgodziły się na doliczenie zaległych odsetek do dłużnej sumy. Jeśli wysokość odsetek nie została określona przez strony, to należą się odsetki ustawowe.

Podstawa prawna:

  1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 roku Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2020 roku poz. 1740)
  2. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 października 2008 roku, I CSK 155/08 

Zobacz także: