Słownik pojęć

Czy wiesz, że aż 96% mikro firm zapewnia 75% wszystkich wpływów z podatków i wytwarza 51% zysku gospodarki kraju?

A tylko niewielkiej liczbie udaje się utrzymać na rynku dłużej niż rok bez dostatecznej wiedzy i znajomości przepisów.

A czy wiesz, że...

Ty też możesz coś zrobić, abyśmy mogli dalej działać i skutecznie Cię wspierać?

KRS 0000318482

Przejdź do Twój e-PIT
  O

Odnowienie

W interpretacji indywidualnej wydanej przez Izbę Skarbową w Warszawie z dnia 9 lipca 2015 roku, IPPB3/4510-442/15-4/AG słusznie stwierdzono, że:„instytucja odnowienia, nazywana również nowacją (łac. novatio), należy do grupy zdarzeń prawnych powodujących wygaśnięcie zobowiązania. Ustawodawca kształtuje odnowienie jako czynność prawną o charakterze dwustronnym (umowę)”.

Pojęcie odnowienie przewidziane jest w art. 506 § 1 Ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny – dalej jako: KC – który stanowi, iż: „jeżeli w celu umorzenia zobowiązania dłużnik zobowiązuje się za zgodą wierzyciela spełnić inne świadczenie albo nawet to samo świadczenie, lecz z innej podstawy prawnej, zobowiązanie dotychczasowe wygasa (odnowienie)”.

Oznacza to, że „odnowienie może polegać również na zobowiązaniu dłużnika do alternatywnego (przemiennego) świadczenia, innego niż było przewidziane w dotychczasowej umowie”[1]. Popularnie mówi się o zamiennym czy zastępczym świadczeniu.

W związku z powyższym, „warunkiem umorzenia (wygaśnięcia) dotychczasowego zobowiązania dłużnika jest zaciągnięcie przez niego nowego zobowiązania[2]. Inaczej mówiąc, wolą stron umowy odnowienia jest umorzenie dotychczasowego zobowiązania i zastąpienie go nowym zobowiązaniem lub opartym na innej podstawie prawnej”[3].

Co istotne, takiego zamiaru stron zawarcia umowy „o odnowienia” nie można domniemywać, musi on być wyraźnie uzewnętrzniony. Możliwe jest jednak, aby zamiar nowacji był wyrażony w sposób dorozumiany, byleby był wyraźny, wskazując na wolę nowego i odmiennego sposobu spełnienia świadczenia, dogodnego dla obu kontrahentów. Należy dodać, że w razie wątpliwości przy ocenie, czy zawarta przez strony umowa miała charakter nowacji, sądy obowiązane są kierować się dyrektywą wyrażoną w art. 506 § 2 KC, według której zmiana treści zobowiązania nie stanowi odnowienia, ale też dyrektywy art. 65 § 2 KC, a więc, iż zgodny zamiar i wola stron jest pierwszoplanowa a nie literalna treść umowy.

R. Morek wskazał skutki odnowienia z art. 506 k.c.: „umorzenie dotychczasowego zobowiązania następuje z chwilą dokonania odnowienia. Wywołuje zatem skutek ex nunc, a nie ex tunc. Przyjmuje się, że wygaśnięcie pierwotnego zobowiązania następuje z zaspokojeniem wierzyciela. Wskutek odnowienia wygasa nie tylko dotychczasowe zobowiązanie, ale również związane z nim prawa akcesoryjne; Odnowienie może być podstawą materialnoprawną powództwa opozycyjnego (art. 840 § 1 pkt 2 KPC) ze względu na wygaśnięcie zobowiązania objętego tytułem wykonawczym”

Podstawa prawna:

  1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. 2020 r. poz. 1740 ze zm.),
  2. Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (t.j. Dz.U. 2020 r. poz. 1575 ze zm.).

Źródła:

  1. Interpretacja indywidualna wydana przez Izbę Skarbową w Warszawie z dnia 9 lipca 2015 roku, IPPB3/4510-442/15-4/AG,
  2. [1] Wyrok SN z dnia 6 stycznia 2000 r., I CKN 315/98, z glosą M. Pyziak-Szafnickiej, OSP 2000, z. 10, poz. 145;
  3. [2] A. Olejniczak, Z. Radwański, Zobowiązania, 2008, s. 34;
  4. [3] Wyrok SN z dnia 30 listopada 2006 r., I CSK 256/06, LEX nr 359463.
  5. R. Morek [w:] Kodeks cywilny. Komentarz (red. K. Osajda), komentarz do art. 506 k.c., Legalis, Nb. 11-13.

Zobacz także: