Słownik pojęć

Czy wiesz, że aż 96% mikro firm zapewnia 75% wszystkich wpływów z podatków i wytwarza 51% zysku gospodarki kraju?

A tylko niewielkiej liczbie udaje się utrzymać na rynku dłużej niż rok bez dostatecznej wiedzy i znajomości przepisów.

A czy wiesz, że...

Ty też możesz coś zrobić, abyśmy mogli dalej działać i skutecznie Cię wspierać?

KRS 0000318482

Przejdź do Twój e-PIT
  P

Prawo wyłączne

Termin ten odnosi się do materii związanej z gałęzią prawa, określaną jako prawo własności intelektualnej. Zgodnie z ustawą z dnia 23 kwietnia 1964 roku Kodeks cywilny, w skład przedsiębiorstwa wchodzą także dobra niematerialne (m.in. patenty i inne prawa własności przemysłowej oraz majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne). Natomiast zgodnie z ustawą z dnia 4 lutego 1994 roku o prawie autorskim i prawach: przedmiotem prawa autorskiego jest każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczania i sposobu wyrażenia. Zatem przedmiotem ochrony jest w tym przypadku utwór, przez który rozumie się m.in. wytworzone przez człowieka: fotografię, dzieła plastyczne, wzory przemysłowe, teksty, nagrania audio i audiowizualne itd. Wymienione formy aktywności twórczej ludzi podlegają ochronie przez prawa autorskie. Powstaje ono z chwilą powstania utworu i przysługuje temu kto jest jego rzeczywistym autorem. Zatem prawo wyłączne jest prawem podmiotowym i jest skuteczne erga omnes (wobec wszystkich). Uprawniony ma prawny monopol to korzystania z dobra prawnego przez które uznaje się: utwór, topografię układu scalonego, topografia, wynalazek, wzór przemysłowy, wzór użytkowy, oznaczenie geograficzne oraz znak towarowy. Wszyscy inni są zobowiązani do nienaruszania prawa do wyżej wskazanych, które przynależy wyłącznie ich autorowi. 

Ochrona poszczególnych dóbr prawnych i związanego z nimi prawa wyłącznego jest realizowana w następujący sposób:

a)     rejestracja – dotyczy m.in. wzoru przemysłowego, znaku towarowego czy topografii układów scalonych. Postępowanie w tej sprawie wszczynane jest w trybie wnioskowym, a okres ochrony zależy od konkretnego dobra.

b)    opatentowanie – dotyczy wynalazków, postępowanie w tej sprawy toczy się przed Urzędem Patentowym Rzeczypospolitej Polskiej i uprawnia do wyłącznego korzystania z wynalazku w sposób zarobkowy i/lub zawodowy. Patenty wydawane są na okres 20 lat.

c)     prawo ochronne – dotyczy m.in. znaków towarowych i wzorów użytkowych. Ochrona trwa 10 lat z możliwością jej przedłużenia na analogiczny okres.

Podstawa prawna:

  1. Ustawa z dnia 04 lutego 1994 roku o prawie autorskim i prawach pokrewnych (t.j. Dz.U. 2019 r. poz. 1231);
  2. Ustawa z dnia 30 czerwca 2000 roku Prawo własności przemysłowej (t.j. Dz.U. 2020 r. poz. 286).;
  3. Ustawa z dnia 23 kwietnia 964 roku Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. 2020 r. poz. 1740).

Zobacz także: