Słownik pojęć

Czy wiesz, że aż 96% mikro firm zapewnia 75% wszystkich wpływów z podatków i wytwarza 51% zysku gospodarki kraju?

A tylko niewielkiej liczbie udaje się utrzymać na rynku dłużej niż rok bez dostatecznej wiedzy i znajomości przepisów.

A czy wiesz, że...

Ty też możesz coś zrobić, abyśmy mogli dalej działać i skutecznie Cię wspierać?

KRS 0000318482

Przejdź do Twój e-PIT
  P

Przedstawiciel ustawowy

Przedstawiciel ustawowy dokonuje czynności prawnej w cudzym imieniu. Jego umocowanie wynika ze zdarzenia prawnego innego niż oświadczenie reprezentowanego. Przedstawicielstwo ustawowe nie jest pełnomocnictwem i wynika wprost z przepisów prawa. Osobą reprezentującą może być wyłącznie osoba fizyczna posiadająca pełną zdolność do czynności prawnych. Skuteczność złożenia oświadczenia w cudzym imieniu uzależniona jest od istnienia umocowania oraz niedopuszczenia do powstania błędów oświadczenia woli. Umocowanie to wskazane jest w ustawie, bądź w prawomocnym orzeczenie sądu. Czynność prawna dokonywana przez przedstawiciela ustawowego odnosi bezpośredni skutek dla będącego reprezentowanym. 

Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 roku wcywilny zawiera wiele przepisów dotyczących przedstawicielstwa ustawowego:

  • art. 19. Jeżeli osoba ograniczona w zdolności do czynności prawnych dokonała sama jednostronnej czynności prawnej, do której ustawa wymaga zgody przedstawiciela, czynność jest nieważna.
  • art. 17. Z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, do ważności czynności prawnej, przez którą osoba ograniczona w zdolności do czynności prawnych zaciąga zobowiązanie lub rozporządza swoim prawem, potrzebna jest zgoda jej przedstawiciela ustawowego
  • art. 20 Osoba ograniczona w zdolności do czynności prawnych może bez zgody przedstawiciela ustawowego zawierać umowy należące do umów powszechnie zawieranych w drobnych bieżących sprawach życia codziennego

Również ustawa z dnia 17 listopada 1964 roku Kodeks postępowania cywilnego, korzysta z instytucji przedstawiciela ustawowego: osoba fizyczna niemająca zdolności procesowej może podejmować czynności procesowe tylko przez swego przedstawiciela ustawowego.

Prawo rodzinne i opiekuńcze jest przykładem dychotomicznego pochodzenia przedstawicielstwa ustawowego.

Po pierwsze zgodnie z art. 98 §1 ustawy z dnia 25 lutego 1964 roku Kodeks rodzinny i opiekuńczy: rodzice są przedstawicielami ustawowymi dziecka pozostającego pod ich władzą rodzicielską. Jeżeli dziecko pozostaje pod władzą rodzicielską obojga rodziców, każde z nich może działać samodzielnie jako przedstawiciel ustawowy dziecka.

Po drugie prawo do reprezentowania dziecka, powstaje w wyniku prawomocnego orzeczenia sądu. Może ono dotyczyć orzekania w przedmiocie władzy rodzicielskiej, bądź ustanowienia kuratora: dla dziecka pozostającego pod władzą rodzicielską, którego żadne z rodziców nie może reprezentować, sąd opiekuńczy ustanawia kuratora reprezentującego dziecko.

Przedstawicielstwo rodziców obejmuje dokonywanie czynności prawnych, występowanie przed sądami oraz urzędami w imieniu dziecka. Wygasa ono z chwilą zakończenia władzy rodzicielskiej.

Przedstawicielami ustawowymi są:

  • rodzice,
  • opiekun (na podstawie orzeczenia sądu),
  • kurator (na podstawie orzeczenia sądu),
  • jeden z małżonków (bowiem każdy z nich ma prawo do samodzielnego reprezentowania małoletniego),
  • wspólnicy spółki cywilnej.

Omawiana instytucja występuje także na gruncie innych aktów prawnych np. Kodeksu postępowania administracyjnego czy Kodeksu karnego. Przedmiotem regulacji jest podejmowanie działań procesowych w imieniu reprezentowanego.

Podstawa prawna:

  1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 roku Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. 2020 r. poz. 1740);
  2. Ustawa z dnia 25 lutego 1964 roku Kodeks rodzinny i opiekuńczy (t.j. Dz.U 2020 r. poz. 1359);
  3. Ustawa z dnia 17 listopada 1964 roku Kodeks postępowania cywilnego (t.j. Dz.U. 2020 r. poz. 1575 ze zm.).

Zobacz także: