Słownik pojęć

Czy wiesz, że aż 96% mikro firm zapewnia 75% wszystkich wpływów z podatków i wytwarza 51% zysku gospodarki kraju?

A tylko niewielkiej liczbie udaje się utrzymać na rynku dłużej niż rok bez dostatecznej wiedzy i znajomości przepisów.

A czy wiesz, że...

Ty też możesz coś zrobić, abyśmy mogli dalej działać i skutecznie Cię wspierać?

KRS 0000318482

Przejdź do Twój e-PIT
  R

Rozdzielność majątkowa

Majątkowe umowy małżeńskie zostały uregulowane w ustawie z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (dalej jako: „k.r.o.”). Z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje wspólność majątkowa (ustawowa), które obejmuje przedmioty nabyte przez małżonków lub przez jednego z nich. Powstaje wówczas masa majątkowa nazywana majątkiem wspólnym. Przedmioty majątkowe nie objęte wspólnością należy do majątku osobistego małżonków.

Do majątku wspólnego należą w szczególności:

  • pobrane wynagrodzenie za pracę oraz dochody z innej działalności zarobkowej,
  • dochody z majątku wspólnego i dochody z majątków osobistych,
  • środki zgromadzone na rachunkach emerytalnych,
  • kwoty składek, które zewidencjonowano na subkoncie, o którym mowa w art. 40a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych.

Przed lub po zawarciu małżeństwa, małżonkowie mogą zawrzeć majątkową umowę małżeńską, wprowadzając inny ustrój majątkowy niż wspólność ustawowa. Na podstawie art. 51 k.r.o. małżonkowie mają prawo do ustanowienia rozdzielności majątkowej. Wówczas każdy z małżonków zachowuje majątek nabyty przed zawarciem małżeństwa oraz majątek nabyty później. Każdy z nich zarządza swoim majątkiem samodzielnie. Rozdzielność majątkową ustanawia się w formie aktu notarialnego lub przed sądem. 

Omawiana umowa majątkowa małżeńska może także zakładać wyrównanie dorobków. Przez dorobek rozumie się wzrost wartości majątku osobistego po zawarciu umowy majątkowej. Kodeks rodzinny stanowi, że jeżeli umowa nie stanowi inaczej, do dorobków dolicza się wartość darowizn dokonanych przez jednego z małżonków, poza darowiznami na rzecz wspólnych dzieci i innych zstępnych i drobnych darowizn dla innych osób (np. prezenty z różnych okazji), usług świadczonych osobiście na rzecz majątku małżonka oraz nakładów i wydatków na jego rzecz. 

Jak już wspomniano, rozdzielność majątkowa może być orzeczona przez sąd. Dotyczy to dwóch przypadków: ustanowienia rozdzielności z mocą wsteczną oraz tzw. przymusowego ustroju majątkowego. Żądanie w tym przedmiocie do sądu może złożyć każdy małżonek z ważnych powodów. Na podstawie art. 52 § 1a k.r.o. ustanowienia rozdzielności majątkowej przez sąd może żądać także wierzyciel jednego z małżonków. Wymaga to uprawdopodobnienia, że zaspokojenie wierzytelności wymaga dokonania podziału majątku wspólnego małżonków. Dotyczy to jednak wierzytelności stwierdzonej tytułem wykonawczym. Co do rozdzielności majątkowej, mającej moc wsteczną – musi być to uzasadnione ważnymi powodami, zwłaszcza gdy małżonkowie żyją w rozłączeniu. 

Rozdzielność majątkowa może powstać także z mocy samego prawa – ipso iure. Dochodzi do tego wtedy gdy jeden z małżonków ogłosi upadłość, zostanie ubezwłasnowolniony lub sąd orzeknie separację. Jeżeli ubezwłasnowolnienie zostanie uchylone, dojdzie do uchylenia, umorzenia lub ukończenia postępowania upadłościowego, z mocy prawa między małżonkami powstaje wspólność ustawowa. Taki sam skutek jest związany z ustaniem separacji, chyba że małżonkowie złożą zgodny wniosek o utrzymanie rozdzielności.

Podstawa prawna:

  1. Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 1359).

Zobacz także: