Słownik pojęć

Czy wiesz, że aż 96% mikro firm zapewnia 75% wszystkich wpływów z podatków i wytwarza 51% zysku gospodarki kraju?

A tylko niewielkiej liczbie udaje się utrzymać na rynku dłużej niż rok bez dostatecznej wiedzy i znajomości przepisów.

A czy wiesz, że...

Ty też możesz coś zrobić, abyśmy mogli dalej działać i skutecznie Cię wspierać?

KRS 0000318482

Przejdź do Twój e-PIT
  S

Spadek

Spadek to ogół praw i obowiązków zmarłego (spadkodawcy), istniejących w chwili jego śmierci (otwarcie spadku), które w drodze dziedziczenia przechodzą na jego następców prawnych (spadkobierców). Spadek i dziedziczenie zostały uregulowane w art. 922 § 1  - 10879 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 Kodeks cywilny (dalej jako: „Kodeks cywilny” lub „k.c.”).. Zgodnie z art. 922 § 1 Kodeksu cywilnego prawa i obowiązki majątkowe zmarłego przechodzą z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób. Dziedziczenie dzieli się na ustawowe oraz testamentowe. Brak sporządzenia testamentu skutkuje dojściem do dziedziczenia osób uprawnionych z mocy ustawy.  Majątek pozostawiony przez spadkodawcę określa się mianem masy spadkowej.

W skład spadku wchodzą prawa i obowiązki majątkowe, w tym w szczególności:

  • prawa i obowiązki o charakterze rzeczowym (m.in. prawo własności, prawo użytkowania wieczystego prawa i obowiązki wynikające ze służebności, zastaw i hipoteka, spółdzielcze własnościowe prawa do lokalu, posiadanie);
  • prawa i obowiązki wynikające ze stosunków zobowiązaniowych (m. in. prawa i obowiązki wynikające z umów, w tym z umów przedwstępnych zawartych przez spadkodawcę);
  • prawa i obowiązki związane z dziedziczeniem po innych spadkodawcach;
  • prawa i obowiązki wynikające ze stosunku członkostwa w spółkach handlowych lub ich ekwiwalenty;
  • prawa i obowiązki wynikające z papierów wartościowych (m.in. z weksla, czeku, konosamentu);
  • autorskie prawa majątkowe.

Zgodnie z art. 922 § k.c. do spadku nie należą prawa i obowiązki zmarłego ściśle związane z jego osobą, jak również prawa, które z chwilą jego śmierci przechodzą na oznaczone osoby niezależnie od tego, czy są one spadkobiercami. Spadek może zostać przyjęty bądź odrzucony przez spadkobierców. Przyjęcie spadku może nastąpić na dwa sposoby:

  • w całości;
  • z dobrodziejstwem inwentarza.

Spadek należy odrzuć w terminie 6 miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swojego powołania. Brak złożenia takiego oświadczenia powoduje przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza. Przyjmując spadek z dobrodziejstwem inwentarza, spadkobierca nie jest zobowiązany do pokrycia długów spadkodawcy do wysokości wyższej niż korzyści uzyskane ze spadku. Oświadczenie to należy złożyć przed sądem spadku lub notariuszem. Są sytuację, w których odrzucenie spadku może nastąpić po upływie ustawowego terminu 6 miesięcy. Można tego dokonać jedynie przed sądem, jeżeli oświadczenia tego nie złożyło się pod wpływem błędu istotnego lub groźby. 

Na koniec warto zdefiniować pojęcia: spadkodawca, spadkobierca i niegodność dziedziczenia.

Spadkodawcą może być wyłącznie osoba fizyczna bez znaczenia na jej zdolność prawną. Zdolność do bycia spadkobiercą posiadają osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej. Nie może być spadkobiercą osoba fizyczna, która nie żyje w chwili otwarcia spadku (moment śmierci spadkowy) ani nieistniejąca w tym czasie osoba prawna. Pod warunkiem żywego urodzenia spadkobiercą może być dziecko poczęte przed otwarciem spadku (nasciturus). Wykluczone jest jednak występowanie przez nasciturusa jako spadkodawca.

Od dziedziczenia zostaje wyłączony spadkobierca, który został uznany przez sąd za niegodnego. Jego sytuacja wygląda tak jak gdyby nie dożył otwarcia spadku. Sąd może uznać za niegodnego dziedziczenia spadkobiercę, który:

  • dopuścił się przeciwko spadkodawcy ciężkiego przestępstwa umyślnego,
  • nakłonił spadkodawcę groźbą lub podstępem do sporządzenia albo odwołania testamentu albo przeszkodził mu w dokonaniu jednej z tych czynności,
  • zniszczył lub ukrył umyślnie testament, podrobił go albo przerobił lub świadomie skorzystał z testamentu podrobionego lub przerobionego przez inną osobę.

 

Podstawa prawna:

  1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 1740 ze zm.). 

Zobacz także: