Słownik pojęć

Czy wiesz, że aż 96% mikro firm zapewnia 75% wszystkich wpływów z podatków i wytwarza 51% zysku gospodarki kraju?

A tylko niewielkiej liczbie udaje się utrzymać na rynku dłużej niż rok bez dostatecznej wiedzy i znajomości przepisów.

A czy wiesz, że...

Ty też możesz coś zrobić, abyśmy mogli dalej działać i skutecznie Cię wspierać?

KRS 0000318482

Przejdź do Twój e-PIT
  S

Struktura organizacyjna

Funkcjonowanie organizacji opiera się na pewnych formalnych powiązaniach między jej poszczególnymi komórkami, podziale obowiązków oraz zależnościami między nimi. Elementy te składają się na strukturę organizacyjną. Dzięki niej można przedstawić istniejące w organizacji: hierarchię, działy, zakres zadań oraz powiązania między nimi. Innymi słowy struktura organizacyjna służy porządkowaniu działalności podmiotu na jego własne potrzeby oraz na potrzeby interesariuszy. Pozwala również na określenie jednostek kierowniczych, służy właściwemu przepływowi informacji i egzekwowaniu odpowiedzialności. Poprzez odwołanie się do struktury organizacyjnej można wskazać podmioty, które w danej dziedzinie muszą ze sobą współpracować. Służy ona jak już wspomniano ewentualnej egzekucji odpowiedzialności, ale też podkreślenia wymaga jej funkcja związana z podziałem korzyści. 

Struktura organizacyjna ma charakter formalny. Zmiany w niej są zależne od woli, co do zasady, najwyższego organu kierowniczego. Jej określenie pozwala na efektywne funkcjonowanie przedsiębiorstwa, wolne od rywalizacji polegającej na nieracjonalnym przejmowaniu zadań lub przekazywaniu ich między działami. Sprawia to, że obowiązki przypisane są do wyspecjalizowanych stanowisk lub wyodrębnionych jednostek kierowniczych. 

Wypracowanie struktury organizacyjnej leży w gestii założyciela organizacji lub osoby przez niego wskazanej. Powinna być ona skrojona na miarę potrzeb podmiotu z uwzględnieniem rozmiaru działalności, możliwości finansowych oraz prognoz dotyczących koniunktury. Wskazuje się, że właściwie opracowana struktura dla dużych podmiotów jest kluczowym elementem zarządzania nimi, przyczynia się bowiem do przeciwdziałania nadmiernemu zatrudnianiu, utracie czasu oraz przewlekłości w realizowaniu celów. W teorii zarządzania wyróżnia się wiele modeli struktur organizacyjnych. Poniżej wymieniono niektóre z nich:

  • struktura funkcjonalna: organizacja podzielona jest na jednostki (działy, wydziały, departamenty), kierowane przez menedżerów o szerokim zakresie kompetencyjnym, charakteryzuje się decentralizacją uprawnień kierowniczych,
  • struktura liniowa: organizacja jest podporządkowana jednemu lub wąskiej grupie kierowników (właściciel, dyrektor, szef), charakterystyczna dla małych podmiotów,
  • struktura macierzowa: poszczególne grupy robocze tworzone na potrzeby aktualnych wyzwań ułożone są w macierzy określającej sposób powiązań i zależności między nimi;
  • struktura dywizjonalna: jednostki organizacyjne w danym podmiocie tworzą większe grupy, wykonujące działowe zadania; wyodrębnienie następuje na podstawie określonych kryteriów np. z uwagi na rodzaj asortymentu lub obszar geograficzny jego przeznaczenia;
  • struktura wirtualna: składają się na nią organizacje lub poszczególne działy tych organizacji, powoływana w celu wykonania ustalonego celu, pozbawiona fizycznej siedziby, osobowości prawnej oraz majątku;
  • struktura sztabowa: struktura ściśle hierarchiczna urzeczywistniająca zasadę 1 przełożony dla każdego pracownika, w organizacji występują sztaby mające dla kierownika jedynie funkcję pomocniczą, tudzież doradczą.

Struktura organizacyjna przelewana jest na formę graficzną nazywaną schematem organizacyjnym. Na jej kształt mają wpływ czynniki takie jak: centralizacja, decentralizacja, formalizacja, podział pracy czy rozpiętość kierowania. 

Zobacz także: