Słownik pojęć

Czy wiesz, że aż 96% mikro firm zapewnia 75% wszystkich wpływów z podatków i wytwarza 51% zysku gospodarki kraju?

A tylko niewielkiej liczbie udaje się utrzymać na rynku dłużej niż rok bez dostatecznej wiedzy i znajomości przepisów.

A czy wiesz, że...

Ty też możesz coś zrobić, abyśmy mogli dalej działać i skutecznie Cię wspierać?

KRS 0000318482

Przejdź do Twój e-PIT
  U

Utwór

Utwór jako termin prawniczy posiada definicję legalną w ustawie z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Zgodnie z art. 1 ust. 1 powołanej ustawy utwór jako każdy przejaw twórczej działalności człowieka, jeśli ma indywidualny charakter, jest ustalony w jakiejkolwiek postaci bez znaczenia na jego wartość, przeznaczenie i sposób wyrażania jest przedmiotem prawa autorskiego. Początek funkcjonowania utworu jako przedmiotu prawa autorskiego rozpoczyna się od chwili jego ustalenia, niezależnie od tego czy jest on ukończony. Twórcy utworu przysługuje ochrona i nie musi w tym przedmiocie czynić zadość żadnym formalnościom. W niniejszej definicji zamiennie będą stosowane określenia: „utwór” i „dzieło”.

Ustawodawca w art. 1 ust. 2 przedmiotowej ustawy wskazał otwarty katalog utworów. Oznacza to, że jest to wyliczenie jedynie przykładowe. Przedmiotem prawa autorskiego szczególności są utwory:

  • literackie, naukowe, publicystyczne, kartograficzne,
  • programy komputerowe,
  • fotografie i dzieła plastyczne,
  • wyroby lutnicze,
  • architektoniczne, urbanistyczne i mieszane,
  • wzornictwo przemysłowe,
  • dzieła wizualne, audio, audiowizualne, sceniczne, pantonimiczne, choreograficzne słowne, muzyczne i słowno-muzyczne.

Ustawodawca przesądził, że przedmiotem prawa autorskiego objęty może być wyłącznie sposób wyrażania utworu. Ochronie nie podlegają: koncepcje matematyczne, zasady działania, procedury, odkrycia i idee. Warto zaznaczyć, że przedmiotem prawa autorskiego nie są w szczególności akty normatywne (ustawy, rozporządzenia, uchwały), urzędowe dokumenty, materiały, znaki i symbole, a także opublikowane opisy patentowe lub ochronne i proste informacje prasowe.

Konwencja Berneńska, będąca umową międzynarodową normującą uznawanie praw autorskich między państwami nie posługuje się terminem „utwór”. Należy uznać, że odpowiednikiem utworu jest użyte w art. 2 określenie „dzieła literackie i artystyczne”. Rozumie się przez nie: „bez względu na sposób lub formę ich wyrażenia, książki, broszury i inne pisma; odczyty, przemówienia, kazania i inne dzieła tego rodzaju; dzieła dramatyczne lub dramatyczno-muzyczne; dzieła choreograficzne i pantomimy; dzieła muzyczne ze słowami lub bez słów; dzieła filmowe oraz zrównane z nimi dzieła wyrażane w podobny sposób jak film; dzieła rysunkowe, malarstwo, dzieła architektoniczne, rzeźby, dzieła rytownicze i litograficzne; dzieła fotograficzne oraz zrównane z nimi dzieła wyrażane w podobny sposób jak fotografia; dzieła sztuki użytkowej, ilustracje, mapy geograficzne, plany, szkice i dzieła plastyczne dotyczące geografii, topografii, architektury lub innych nauk.”

Do definicji utworu odwołuje się także orzecznictwo Sądu Najwyższego. W wyroku z dnia 5 marca 1971 r. I CR 593/70 SN podkreślił, że dla powstania prawa autorskiego nie jest istotny stopień wartości danego dzieła. Również niewielkie opracowania mogą stanowić przedmiot ochrony autorskiej jeśli cechuje je element twórczości autora. Z kolei w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 25 stycznia 2006 r. I CK 281/05 podkreśla się, że dotychczasowe orzecznictwo za przedmiot prawa autorskiego uznało także kolekcje afiszy lub ogłoszeń, katalogi, rozkłady kolejowe, książki kucharskie, wzory i formularz, kompozycje kwiatowe, projekty dokumentacji technicznej, wzory zdobnicze, a nawet projekt znaku towarowego.

 

Podstawa prawna:

  1. Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 1062),
  2. Konwencja berneńska o ochronie dzieł literackich i artystycznych z dnia 9 września 1886 r., przejrzana w Berlinie dnia 13 listopada 1908 r. i w Rzymie dnia 2 czerwca 1928 r. (ratyfikowana zgodnie z ustawą z dnia 5 marca 1934 r.) [Dz. U. 1935 nr 84 poz. 515].
 
 
Źródła:
 
  1. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 marca 1971 r. I CR 593/70,
  2. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 stycznia 2006 r. I CK 281/05

Zobacz także: