Słownik pojęć

Czy wiesz, że aż 96% mikro firm zapewnia 75% wszystkich wpływów z podatków i wytwarza 51% zysku gospodarki kraju?

A tylko niewielkiej liczbie udaje się utrzymać na rynku dłużej niż rok bez dostatecznej wiedzy i znajomości przepisów.

A czy wiesz, że...

Ty też możesz coś zrobić, abyśmy mogli dalej działać i skutecznie Cię wspierać?

KRS 0000318482

Przejdź do Twój e-PIT
  W

Wypadek przy pracy

Zgodnie z art. 3 ust. 1 Ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (dalej jako „ustawa”) za wypadek przy pracy uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z pracą:

  1. podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności lub poleceń przełożonych;
  2. podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności na rzecz pracodawcy, nawet bez polecenia;
  3. w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy.

Zgodnie z ustawą, za wypadek przy pracy uznaje się zdarzenie, które jednocześnie spełnia następujące kryteria: jest nagłe, wywołane przyczyną zewnętrzną, powodujące uraz lub śmierć oraz pozostaje w związku z pracą.

"Nagłość" zdarzenia powodującego wypadek przy pracy charakteryzuje się zaskoczeniem pracownika, jest czymś nieprzewidywalnym, nieoczekiwanym, raptownym. Należy podkreślić, że omawiana w tym miejscu cecha musi dotyczyć samego zdarzenia, a nie skutku pod postacią urazu lub śmierci.

Zdarzenie spełniające kryterium "nagłości" musi zostać wywołane przyczyną zewnętrzną, co oznacza, że nie może pochodzić z organizmu pracownika dotkniętego zdarzeniem. Przyczyna ta winna być jednocześnie źródłem urazu lub śmierci pracownika. Ustawa jednak nie wymaga, aby źródłem urazu lub śmierci była tylko i wyłącznie jedna przyczyna. Oznacza to, iż w grę mogą wchodzić tzw. przyczyny złożone, gdy czynnik zewnętrzny pokrywa się z czynnikami już istniejącymi w organizmie pracownika. W takim przypadku decydujące znaczenie, w toku postępowania sądowego dotyczącego ustalenia danego zdarzenia jako wypadku przy pracy, będzie mieć opinia biegłego lekarza, który winien stwierdzić, czy któryś z tych czynników doprowadził do powstania urazu lub śmierci, a jeżeli tak, to w jakim stopniu. Może bowiem okazać się, że decydujące znaczenie w spowodowaniu urazu lub śmierci miał jednak bodziec tkwiący już w organizmie poszkodowanego pracownika.

Przyczyną zewnętrzną wypadku może być każdy czynnik zewnętrzny, który jest zdolny wywołać w istniejących warunkach szkodliwe skutki, w tym także pogorszyć stan zdrowia pracownika dotkniętego już schorzeniem samoistnym.

Do uznania zdarzenia nagłego wywołanego przyczyną zewnętrzną za wypadek przy pracy konieczny jest skutek w postaci urazu lub śmierci pracownika uczestniczącego w danym zdarzeniu.

Czasowy i miejscowy związek wypadku z pracą oznacza, że pracownik doznał uszczerbku na zdrowiu w miejscu i czasie, kiedy pozostawał w sferze interesów pracodawcy. Jeżeli jednak przyczyna zewnętrzna zadziałała poza miejscem i czasem wykonywania normalnych czynności pracownika, wtedy niezbędne jest stwierdzenie także funkcjonalnego związku z pracą - praca musi być wtedy nie tylko jednym z czynników prowadzących do zdarzenia, musi ona także wywrzeć wpływ o określonym "ciężarze gatunkowym" na zaistniały skutek. Związek funkcjonalny nie jest bowiem pojęciem wymiernym i obiektywnym - jak czas czy miejsce - często leży w sferze psychiki poszkodowanego. Wyłączenie tego związku następuje zaś w sytuacji, gdy pracownik przez istotę, sposób, a zwłaszcza czas trwania swej czynności i sposób zachowania daje do zrozumienia, że chce poświęcić się innym czynnościom o celach obcych pracodawcy, niezwiązanych z zatrudnieniem.

Pracownik, który ucierpiał w wypadku oraz świadkowie powinni niezwłocznie poinformować o zdarzeniu pracodawcę. Świadkowie incydentu powinni dokonać tego na piśmie. Pracodawca ma obowiązek udzielić poszkodowanemu pierwszej pomocy oraz zabezpieczyć miejsce wypadku. Jeżeli wypadek był śmiertelny, ciężki lub zbiorowy, trzeba zawiadomić odpowiednie organy. Pracę należy przerwać, a o wznowieniu prac i ponownym uruchomieniu maszyn zdecyduje społeczny inspektorat pracy. Pracodawca jest zobowiązany po otrzymaniu zgłoszenia wypadku przy pracy, utworzyć zespół powypadkowy. W jego skład powinna wchodzić m.in. osoba, która ukończyła szkolenie BHP lub pracownik, któremu powierzono wykonywanie zadań służby BHP oraz oddziałowy inspektor pracy. Celem zespołu powypadkowego jest zbadanie okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy. Dokonuje się oględzin miejsca, zbiera się odpowiednie informacje, sporządza szkice i fotografie, przeprowadza wywiady z poszkodowanym, świadkami i innymi pracownikami. W rezultacie członkowie zespołu powypadkowego wyciągają wnioski dotyczące ryzyka zawodowego na stanowisku pracy, przy którym miał miejsce wypadek.

Do 14 dni od daty wypadku należy sporządzić protokół dotyczący okoliczności i przyczyn incydentu według wzoru rozporządzenia ministra gospodarki i pracy. Poszkodowany i jego rodzina ma prawo zapoznać się z treścią protokołu przed jego zatwierdzeniem przez pracodawcę, czyli w ciągu 5 dni od daty jego sporządzenia.

Z tytułu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej przysługują świadczenia takie jak:

  1. zasiłek chorobowy,
  2. świadczenia rehabilitacyjne (po wykorzystaniu okresu zasiłkowego),
  3. zasiłek wyrównawczy,
  4. jednorazowe odszkodowanie,
  5. renta,
  6. dodatek pielęgnacyjny,
  7. dodatek do renty rodzinnej (dla sieroty zupełnej),
  8. pokrycie kosztów leczenia stomatologicznego i szczepień ochronnych oraz zaopatrzenia w sprzęt ortopedyczny.

Poszkodowanemu przysługują świadczenia tylko wtedy, gdy przyczyną wypadku nie jest udowodnione naruszenie przepisów bezpieczeństwa w wyniku niedbalstwa oraz gdy pracownik był pod wpływem środków odurzających. Pracodawca ma obowiązek podjąć wszelkie działania, aby zapobiec w przyszłości innym wypadkom.

Podstawa prawna:

  1. Ustawa z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (t.j. Dz. U. z 2019 r. poz. 1205 z późn. zm.).
  2. S. Samol [w:] D. E. Lach, K. Ślebzak, S. Samol, Ustawa o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych. Komentarz, Warszawa 2010, art. 3.

ZOBACZ TAKŻE: