Słownik pojęć

Czy wiesz, że aż 96% mikro firm zapewnia 75% wszystkich wpływów z podatków i wytwarza 51% zysku gospodarki kraju?

A tylko niewielkiej liczbie udaje się utrzymać na rynku dłużej niż rok bez dostatecznej wiedzy i znajomości przepisów.

A czy wiesz, że...

Ty też możesz coś zrobić, abyśmy mogli dalej działać i skutecznie Cię wspierać?

KRS 0000318482

Przejdź do Twój e-PIT
  Z

Związek zawodowy

Jest dobrowolną i samorządną organizacją ludzi pracy, powołaną do reprezentowania i obrony ich praw, interesów zawodowych i socjalnych. Definicja ta została zawarta w ustawie z dnia 23 maja 1991 ro związkach zawodowych. 

Podstawową cechą związków zawodowych jest ich niezależność. Organizacje te są niezależne swojej działalności statutowej od pracodawców, administracji państwowej i samorządu terytorialnego oraz od innych organizacji. 


Co istotne, o
rgany państwowe, samorządu terytorialnego i pracodawcy obowiązani są traktować jednakowo wszystkie związki zawodowe. 


C
złonkiem oraz twórcą związku zawodowego może być każda osoba wykonująca pracę zarobkową. Nie ma przy tym znaczenia na podstawie jakiej umowy o pracę została onzatrudniona. Dodatkowo do związku zawodowego mogą zapisać się także: 

  • bezrobotni; 

  • emeryci i renciści; 

  • pracownicy wykonujący pracę nakładczą; 

  • osoby pracujące na podstawie umowy agencyjnej (gdy sami nie są pracodawcami); 

  • wolontariusze, stażyści i inne osoby, które świadczą osobiście pracę bez wynagrodzenia - na warunkach określonych statutami związków. 

 

Stworzenie nowego związku zawodowego może nastąpić poprzez: 

  • podjęcie uchwały o jego utworzeniu przez co najmniej 10 osób uprawnionych do tworzenia związków zawodowych; 

  • uchwalenie przez te same osoby statutu i wybór komitetu założycielskiego w liczbie od 3 do 7 osób; 

  • złożenie wniosku do właściwego sądu rejonowego, wydziału gospodarczego Krajowego Rejestru Sądowego o wpis związku zawodowego do Krajowego Rejestru Sądowego; 

  • wpisanie przez Sąd związku do Krajowego Rejestru Sądowego. 

 

Co istotne, z chwilą zarejestrowania związku zawodowego w Krajowym Rejestrze Sądowym uzyskuje on osobowość prawną. 


Związki zawodowe są uprawnione do:
 

  • opiniowania aktów normatywnych w zakresie objętych zadaniami związków zawodowych; 

  • prowadzenia rokowań zbiorowych oraz zawierania układów zbiorowych pracy, a także innych porozumień przewidzianych przepisami prawa pracy 

  • żądania przeprowadzenia konsultacji w zakresie regulacji warunków pracy i płacy– w gałęziach pracy nie objętych układami zbiorowymi; 

  • sprawowania kontroli nad przestrzeganiem prawa pracy oraz uczestniczenia na zasadach określonych odrębnymi przepisami, nadzorze nad przestrzeganiem przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy; 

  • orowadzenia działalności gospodarczej, przy czym dochód z niej może służyć wyłącznie realizacji zadań statutowych związku zawodowego. 

 

Jak już zostało wskazane na wstępie, podstawowym celem istnienia związku zawodowego jest obrona praw pracowników w nim zrzeszonych. W praktyce polega to na tym, że pracodawca chcąc podjąć jakieś decyzje wiążące wobec pracowników wykonujących pracę w jego zakładzie pracy, jest zobowiązany do skonsultowania tej kwestii ze związkiem zawodowym funkcjonującym w tym zakładzie pracy. 


Wspomniana obrona praw pracowników przejawia się przede wszystkim zapewnieniu im ochrony przed niezasadn
ym rozwiązaniem stosunku pracy przez pracodawcę. Tyczy się to przede wszystkim pracowników zatrudnionych na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony. 


Stosownie do treści art. 25
1 ust. 1 ustawy o związkach zawodowych, uprawnienia zakładowej organizacji związkowej przysługują organizacji zrzeszającej co najmniej 10 członków będących: 

  • pracownikami u pracodawcy objętego działaniem tej organizacji lub 

  • innymi niż pracownicy osobami wykonującymi pracę zarobkową, które świadczą pracę przez co najmniej 6 miesięcy na rzecz pracodawcy objętego działaniem tej organizacji. 

 

Zakładowa Organizacja Związkowa jest uprawniona do: 

  • zajmowania stanowiska w indywidualnych sprawach pracowniczych w zakresie unormowanym w przepisach prawa pracy oraz w indywidualnych sprawach osób wykonujących pracę zarobkową w zakresie związanym z wykonywaniem tej pracy; 

  • zajmowania stanowiska wobec pracodawcy lub organu samorządu załogi w sprawach dotyczących zbiorowych interesów i praw osób wykonujących pracę zarobkową; 

  • sprawowania kontroli nad przestrzeganiem w zakładzie pracy przepisów prawa pracy, a w szczególności przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy; 

  • kierowania działalnością społecznej inspekcji pracy i współdziałanie z państwową inspekcją pracy; 

  • zajmowania się warunkami życia emerytów i rencistów. 

 

Podstawa prawna: 

  • Ustawa z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (Dz.U. z 2019 r. poz. 263). 

Zobacz także: